091 / SPAARNDAMMERHART / AMSTERDAM

Het Spaarndammerhart – een project in samenwerking met Korth Tielens – herstelt het stedelijk weefsel van de Spaarndammerbuurt. De straat die in de jaren 70 verdween ten behoeve van de bouw van de Spaarndammerschool is weer in ere hersteld. Het plan brengt twee straatwanden terug en voegt aan de buurt een openbaar hof toe. Dat is toegankelijk is via twee grote poorten en maakt tevens een verbinding maakt met het Schip van De Klerk. De buurt wordt gekenmerkt door wereldberoemde monumenten van de Amsterdamse School. Ook de projectlocatie wordt omringd door ontwerpen van De Klerk (Het Schip en Spaarndammerplantsoen), Walenkamp (Zaanhof) en De Bazel (Zaandammerplein). De architectuur van Spaarndammerhart is onmiskenbaar van deze tijd maar heeft subtiele, kenmerkende verwijzingen naar deze architectuur van Amsterdamse School. Rijk metselwerk in genuanceerde, rode en gele baksteen, geglazuurde stenen voor de ‘interieurgevels’ van het hof, slank geprofileerde gevelkozijnen in een eenduidige gevelopbouw en zachte geledingen van de bouwmassa. Daarnaast is beeldende kunst, ontworpen door Martijn Sandberg, een integraal onderdeel van de architectuur en het landschapsontwerp.

In het grote blok zijn woningen en appartementen in verschillende categorieën en typologieën ontworpen: van sociale huurwoningen voor starters, senioren en grotere gezinnen, een reeks appartementen in de vrije sector huur tot koopwoningen aan een gemeenschappelijke hof. De entrees tot de appartementen liggen aan twee poorten. Deze ontsluiten de woningen maar bieden tevens toegang tot het achtergelegen hof met de daaraan gelegen drielaagse hofwoningen (koopsector). In de zuidelijke poort is ook de hellingbaan naar de ondergrondse parkeergarage gelegen. De balkons boven de poorten kragen uit waardoor deze de entrees in het straatprofiel duidelijk markeren. In de poorten verbeeld de kunst van Martijn Sandberg de ‘verbindingen in de tijd’ met de buurt. Twee maatschappelijke ruimtes en een gemeenschappelijke ruimte voor de bewoners bieden plaats voor buurtfuncties en onderstrepen de collectiviteitsgedachte van het concept. In het hof is een ‘groen kussen’ aangelegd naar een ontwerp van DS landschapsarchitecten. Tussen de bestaande bebouwing en de nieuwbouw is een collectieve tuin voorzien die ook voor de omliggende woningen toegankelijk is.

Het kleine blok bestaat uit grondgebonden woon-/werkwoningen in vier bouwlagen (koopsector). Kenmerkend voor dit blok is de verticale geleding per woning en de twee smalle poorten naar de achtergelegen tuin en de ondergrondse bergingen. Ook hier zijn de tuinen collectief om het groene karakter op lange termijn te borgen. In het hele project zijn zogenaamde ‘encroachment-zones’ toegepast. Dit zijn overgangszones tussen de openbare straat en de private woning. Ze bestaan uit een diepliggende nis die geplaveid is met hardsteen. Het nodigt de bewoners uit om zich deze plekken toe te eigenen. Dit past in een Amsterdamse traditie waarbij wonigen op de straat zijn georiënteerd. In totaal omvat het woonblok tachtig woningen, waaronder 26 sociale huur, 18 vrije sector huur en 36 koopwoningen. Daarnaast zijn er twee maatschappelijke ruimtes, een gemeenschappelijke ruimte, een ondergrondse parkeergarage voor 56 personenauto’s en meer dan 100 voorzieningen voor insecten, vleermuizen en vogels.

_

Spaarndammerhart is opgenomen in, en afgebeeld op de cover van, het Jaarboek Architectuur in Nederland 2020/2021.

Spaarndammerhart is gepubliceerd in ‘de Architect’ (juni 2021), ‘Bauwelt’ (5.2022), ‘Baumeister’ (5.2022) en op Divisare.

Spaarndammerhart is winnaar van de Amsterdamse Zuiderkerkprijs 2021, de Abe Bonnemaprijs 2021, de Amsterdamse Nieuwbouwprijs 2022 en de Arie Keppler Prijs 2022.

Het project was genomineerd voor Dutch Design Awards 2021, ARC21 Award, BNA Beste Gebouw van het Jaar 2022 en de Amsterdamse Architectuurprijs 2022.